Kadın Hastalıkları ve DoÄum Uzmanı Dr. Sevgi Selen, menopoz kelimesinin son adet kanaması anlamına geldiÄini aktararak, 1 yıl boyunca hiç adet kanaması olmaması durumunda kesin menopoz tanısı konulabileceÄini söyledi. Menopozun fizyolojik bir süreç olduÄunu ifade eden Dr. Selen, âYumurtalıkların fonksiyonunu kaybetmesi, doÄurganlıÄın sonlanması, östrojen ve progesteron hormonlarının salınımının olmaması ile gerçekleÅir. Bu fizyolojik süreç semptomların baÅladıÄı perimenopozal dönem ile baÅlar, menopoz ve sonrasındaki 12 aylık süreç ve ardından gelen postmenopozal dönem ile ilerler. Erken menopoz, doÄal menopoz ve cerrahi menopoz olarak sınıflanabilirâ dedi.
âÄ°lk bulgular adet düzensizliÄi ve sıcak basmalarıâ
Ortalama menopoz yaÅının dünyada 51, Türkiye’de ise 47 olduÄunu dile getiren Dr. Selen; bu sürecin 45-55 yaÅ arası hiçbir etken olmadan yaÅanmasının doÄal menopoz olduÄunu, 40 yaÅından önce geliÅtiÄinde erken menopoz denildiÄini, herhangi bir cerrahi müdahale sırasında yumurtalıkların alınmasıyla geliÅmesinin ise cerrahi menopoz olarak adlandırıldıÄını anlattı. Menopoz yaÅının en çok genetik tarafından belirlendiÄini ancak ırk, beslenme, doÄum sayısı, sigara, ilaç kullanımının da etkili olabildiÄini söyledi. Menopozun ilk bulgularının görüldüÄü yani perimenopozal dönemin ortalama 2 ila 8 yıl kadar devam ettiÄini belirten Dr. Selen; sürecin öncelikli olarak adet düzensizliÄi ile baÅladıÄını, sıcak basmaları, vajinal kuruluk, gece terlemeleri, uykusuzluk, sinirlilik, depresyon ve cinsel isteksizlik ile devam ettiÄini dile getirdi. Ayrıca bu semptomların görülme sıklıÄı ve süresinin kiÅiden kiÅiye göre deÄiÅiklik gösterdiÄini sözlerine ekledi.
“Uzun süre adet olamama Åikayetinde gebelik durumu da gözardı edilmemelidir”
21 günden daha sık aralıklarla kanama olduÄunda, ara lekelenmeler olduÄunda ya da uzun süreli adet olamama dönemlerinde öncelikle jinekolojik muayene yapılması gerektiÄini vurgulayan Dr. Selen, âUzun süre adet olamama Åikayetinde gebelik durumu da gözardı edilmemelidir. Aynı zamanda özellikle 1 yıl hiç adet kanaması olmayıp sonraki dönemde geliÅen herhangi bir kanama durumunda mutlaka kadın doÄum muayenesi yapılmalıdırâ ifadelerini kullandı.
âHormon tedavisi kiÅiye özel planlanmalıdırâ
Menopozda en sık rastlanan Åikayetlerden birinin sıcak basmalar olduÄuna dikkat çeken Dr. Selen, Åöyle devam etti:
âSıcak basması saÄlıÄa zararlı deÄildir. Geceleri olan sıcak basmaları uyku düzenini etkileyebilir, bunun dıÅında tıbbi olarak zararı yoktur ve her zaman tedavi alınması gerekmez. Ancak kiÅinin sosyal yaÅamını etkilediÄinde tedavi kiÅi özelinde planlanmalıdır. Sıcak basmaları özellikle hormon düzeyindeki düÅüÅle iliÅkili olduÄu için hormon tedavileri sıcak basma hissini azaltabilir. KiÅinin saÄlık durumu tıbbi geçmiÅi göz önüne alınarak baÅlanmalı. Kalp ve damar hastalıkları riski, var olan kanser öyküsü mevcutsa ona yönelik tedavi planı yapılmalıdır.”
“Egzersiz, kalsiyum, D vitamini desteÄi önleyici olabilir”
Ãstrojen hormonunun kemik kütlesinin korunmasında etkili olduÄuna iÅaret eden Dr. Selen; bu hormonun menopoz ile azalmaya baÅlamasının kemik erimesine neden olabileceÄini, bu durumun takibi için de kemik dansitometresi denilen ve kemik yapısı hakkında fikir veren ölçüm yönteminin kullanıldıÄını ifade etti. Kemik erimesinin önüne geçme konusunda en etkili yöntemin hormon tedavisi olduÄunu vurgulayan Dr. Selen, âAncak hormon tedavisi kiÅi özelinde ve saÄlık durumu gözetilerek baÅlanabilir. Onun haricinde egzersiz, kalsiyum, D vitamini desteÄi önleyici olabilir. Ciddi kemik erimesi ve kırık geliÅtiÄi takdirde ise tedavi baÅlanabilirâ diye kaydetti.
âGebelikten korunmaya devam edinâ
Perimenopozal dönemdeki gebelik ihtimallerine de deÄinen Dr. Selen, menopoz öncesi süreçte korunma yöntemlerine devam edilmesini tavsiye etti. KiÅinin saÄlık durumları göz önünde bulundurularak doÄum kontrol hapları, bariyer yöntemler, aylık iÄneler, cilt altı implant ve rahim içi araç sistemleri kullanılabileceÄini anlattı. Menopoz ve sonrasındaki 1 yıllık adet olmama sürecinin ardından ise cinsel yaÅamın herhangi bir korunma önlemi olmadan devam edebileceÄini söyleyen Dr. Selen, âMenopoz sonrası yani postmenopozal dönemde vajinal atrofi (yani yeterli östrojen olmaması nedeniyle vajinal doku incelmesi) ve cilt deÄiÅiklikleri sebebiyle iliÅkide aÄrı ve kuruluk Åikayetleri nedeniyle cinsel istekte azalma olabilir. Bu durumda vajinal lokal tedavilerden destek alınabilir. Menopoz sonrasında geliÅen psikososyal deÄiÅiklikler, uyku bozuklukları, kullanılan metabolik hastalıklara baÄlı ilaçlar da bu süreci olumsuz etkileyebilir. Ancak durumun kaynaÄı tespit edilip o yönde destek verilebilirâ dedi.
Â